BORÇLU TEMERRÜDÜNDE MÜSPET ZARAR TAZMİNATI

Borçlar Kanunu m. 106/II’ de alacaklıya tanınan bir diğer seçimlik hak ise sözleşmeden dönerek menfi zararın tazminini talep etmektir. Alacaklı borçluya aynen ifa ve gecikme tazminatını istemediğini derhal bildirerek sözleşmeden dönebilir.[46] Alacaklı ifadan vazgeçip, sözleşmeden döndüğünü beyan ederse, borç ilişkisi geriye etkili (ex tunc) olarak ortadan kalkacaktır.[47]

Eğer alacaklının ifada menfaati kalmamış ve müspet zararının tazminini istemesi halinde tazminatın ödenip ödenmeyeceği konusunda şüpheleri varsa bu durumda sözleşmeden dönme hakkı, alacaklıyı borçluya karşı koruyacaktır.[48]

Menfi zarar, sözleşmenin kurulamamasından veya geçersiz olmasından doğan zarardır. Bir başka deyişle, sözleşmenin kurulduğuna veya geçerli olarak kurulmuş bulunduğuna duyulan güvenin boşa çıkmasından doğan bir zarar söz konusudur.[49]

TBK m. 108/II gereğince; borçlu temerrüde düşmede kusursuz olduğunu ispat edememesi halinde akdin hükümsüzlüğünden kaynaklanan zararı tazmin etmek zorundadır. Dönme üzerine borçlunun ödeyeceği tazminata konu zarar ise alacaklının uğramış olduğu menfi zarardır.[50] Bir başka deyişle, borçlunun menfi zararı tazmini için kusuru bulunmalıdır.

Menfi zarar, alacaklının fiili zararı ile yoksun kaldığı kârı kapsar.[51] Alacaklının fiili zararını; sözleşmeyi kurmak için yaptığı masraflar (noter, yazışma, telefon, seyahat masrafları, komisyoncuya ödenen bedel); sözleşmeden doğan borçlar ifa edilecek düşüncesi ile yaptığı masraflar (alacaklının malın teslim edileceğini farz ederek depo kiralaması, bir eser sözleşmesinde müteahhidin inşaata başlamak için şantiye kurması, araziyi düzleştirmesi), borçlunun temerrüde düşmesi için bildirmiş olduğu ihtar ve mehil tayini sırasında yapmış olduğu masraflar; edimin iadesi için yapılan masraflar, borçlunun sözleşmeden dönmesi üzerine alacaklının üçüncü kişilere olan borçlarını ifa edememesi nedeniyle ödemek zorunda kaldığı tazminat ve cezai şartları kapsar.[52] Alacaklının menfi zararı kapsamında isteyebileceği yoksun kaldığı kâra verilebilecek klasik örnek ise; dönülen sözleşmenin hüküm ifade ettiğine güvenerek bir başkası ile sözleşme yapma şansını yitirmesidir.[53]

Bu yazı Lexpera Blog sayfasında Av. İdil Kavuşan tarafından paylaşılmıştır. Tüm haklar yazarına aittir. Sitemizde tasarım deneme amacıyla kullanılmaktadır.